Hemen Bize Ulaşabilirsiniz
Yayınlarımız Geri Dön
Hukuksal Boyut | Tapu Kütüğünde Şerhler ve Beyanlar

Tapu Kütüğünde Şerhler (Bildirmeler) ve Beyanlar (Belirtmeler)

A. Şerhler (Bildirmeler)

Taşınmaz sahibinin tasarruf (egenim) hakkının kısıtlanmasına ya da kişisel hakların güçlendirilmesine yönelik olarak, tapu kütüğündeki özel bölümüne işlenen, üçüncü kişileri uyarıcı nitelikteki açıklamalardır. Bunlar genellikle; “tasarruf (egenim) yetkisine ilişkin kısıtlama şerhleri”, “kişisel haklara ilişkin şerhler” ve “geçici tescil (yazım) şerhleri” olmak üzere üç türlüdür.

1. Tasarruf (Egenim) Yetkisine İlişkin Kısıtlama Şerhleri

Aşağıdaki nedenlere dayanan tasarruf yetkisi kısıtlamaları tapu kütüğünde gösterilir:

a. Çekişmeli hakların korunmasına ilişkin yargı kararları.

b. Haciz, iflas (batkınlık) kararı ya da konkordato (anlaşmalı batkınlık) ile verilen süre.

c. Aile yurdu kurulması, ardmirasçı atanması gibi tapu kütüğüne şerh olarak işlenmesi yasa ile öngörülen işlemler.

Tasarruf yetkisi kısıtlamaları, tapu kütüğüne işlenmekle taşınmaz üzerinde sonradan kazanılan hakların sahiplerine karşı ileri sürülebilir (MK. 1010).

2. Kişisel Haklara İlişkin Şerhler

Arsa payı karşılığı yapım, taşınmaz satış vaadi (sözverisi), kira, alım (iştira), önalım (şufa), geri alım (vefa) sözleşmelerinden doğan haklar ile yasalarda açıkça tapu kütüğünde gösterilebileceği belirtilen öteki haklar da tapu kütüğüne işlenebilir. Kişisel haklar tapu kütüğüne işlenerek güçlendirilmiş ve yersel (ayni) hak gibi bir etkiye kavuşturulmuş olurlar ki, bu nedenle onlara “güçlendirilmiş kişisel haklar” da denir. Bunlar, tapu kütüğüne işlenmekle, o taşınmaz üzerinde sonradan kazanılan hakların sahiplerine karşı ileri sürülebilir. (MK. 1009)

3. Geçici Tescil (Yazım) Şerhleri

Aşağıdaki durumlarda tapu kütüğüne geçici şerhler işlenebilir:

a. Var olduğu ileri sürülen bir yersel (ayni) hakkın güvence altına alınması gerekiyorsa.

b. Tasarruf yetkisini belirleyen belgelerdeki eksikliklerin sonradan giderilmesine yasa ile olanak tanıyorsa.

Geçici yazım şerhleri, bütün ilgililerin uygunluk vermesi ya da yargı kararıyla tapu kütüğüne işlenebilirler. Şerh konusu olan hak sonradan gerçekleşirse, tapu kütüğüne şerhin işlenmesinden başlayarak üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir (MK. 1011). Tapu kütüğünde “G.Ş.” (geçici şerh) harfleri ile gösterilirler.

B. Beyanlar (Belirtmeler)

Taşınmazın hukuksal ve eylemli durumunu göstermek, kamuya açıklık ilkesini gerçekleştirmek ve hak sahipleri için kanıtlama kolaylığı sağlamak amacıyla, tapu kütüğündeki özel bölümüne işlenen, üçüncü kişileri bilgilendirici nitelikteki açıklamalardır. Beyanlar, taşınmaz sahibinin ya da kamu kurum ve kuruluşlarının yazılı istemi üzerine tapu kütüğüne işlenirler. Tapu kütüğünün “Beyanlar” bölümüne yapılan yazımlar, kural olarak ne bir yersel hak doğurur; ne de kişisel bir hakkı güçlendirmeye yarar. “Beyanlar” bölümündeki yazımlar için tapu kütüğüne güven ilkesi uygulanmaz. Şundan dolayıdır ki, bunları tüm kişilerin bildiği varsayılır (MK. 1024).

Medeni Kanun’un  “Kamu Hukuku Kısıtlamaları” başlığı altında yer alan 754. maddesine göre; taşınmaz mülkiyeti hakkı, kamu yararı için yasa ile kısıtlanabilir. Özellikle yapı, yangın, doğal yıkımlar (afetler) ve sağlıkla ilgili kolluk görevlerine; orman ve yollara, deniz ve göl kıyılarındaki ana ve ikincil yollara sınır işaretleri ve nirengi noktaları konulmasına; toprağın iyileştirilmesine ya da bölünmesine, tarım topraklarının ya da yapıya özgü arsaların birleştirilmesine; eski yapıtlar, doğal güzellikler, güzel görünümler,  gözleme yerleri ve ender doğa anıtları ile içmeler, ılıcalar, maden ve kaynak sularının korunmasına ilişkin mülkiyet kısıtlamaları, özel yasal düzenlemelerle gerçekleştirilebilir.

“Kamu Hukuku Kısıtlamaları” başlığı altındaki 755. maddeye göre de; su yollarını düzeltme, sulama, bataklık yerleri kurutma, yol açma, orman yetiştirme, arazileri toplulaştırma gibi iyileştirme işleri, ancak ilgili taşınmaz sahiplerinin ortak girişimleriyle yapılabilecekse, arazilerin yarısından çoğuna sahip olanların üçte ikisinin bu yolda karar vermeleri gerekir. Öteki taşınmaz sahipleri de bu karara uymak zorundadırlar. Alınan karar, tapu kütüğünün “Beyanlar” bölümüne işlenir. Bu konulara ilişkin özel yasaların düzenlemeleri saklıdır.

Yine, Medeni Kanun’un “Belirtmeler (Beyanlar)” başlıklı 1012. maddesinde; “Bir taşınmazın eklentileri, sahibinin istemi üzerine kütükteki “Belirtmeler” bölümüne yazılır. Bu yazımın tapu kütüğünden düşürülmesi (terkini), tapu kütüğünde hak sahibi olarak görünen bütün ilgililerin olur vermelerine bağlıdır. Taşınmaz mülkiyetine ilişkin kamu hukuku kısıtlamalarının “Belirtmeler” bölümüne yazılması ve bu bölüme yazılabilecek öteki konular tüzükle belirlenir. Özel yasaların düzenlemeleri saklıdır.” denilmektedir.

Beyanlar başta Medeni Kanun olmak üzere türlü yasalarda öngörülmüşlerdir. Bunların bir bölümü bilgi verir, bir bölüm beyanlar iyiniyeti ortadan kaldırır, bir bölümü de kimi kısıtlamalar getirir.

Hizmetlerimiz

© 2021 - Emek Taşınmaz Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.